“NeoKlasik Teknoloji”

Haiku kişisel bilgisayarları hedefleyen açık kaynaklı bir işletim sistemidir. Haiku OS hızlı, verimli, kullanımı kolay ve yalındır. Ayrıca Haiku işletim sistemini geliştiren ve destekleyen projenin adıdır. 2001 yılında Be Inc.‘in Palm’e satılmasıyla bir süre OpenBeOS ismiyle geliştirilmiş, daha sonra isim hakları gerekçesiyle “Haiku” ismi kullanılmaya başlamıştır. Haiku isminin kökeni BeOS’ta hata mesajlarında bir Japon şiir türü olan Haiku’ların yazıyor olmasıdır. Haiku OS bir Linux dağıtımı değildir. Sadece çekirdeğin bazı bölümlerinde UNIX‘ten faydalanılmıştır. Haiku, hem BeOS teknolojilerini hem de son kullanıcı deneyimini yeniden canlandırır. Bazı eklemelerle birlikte Haiku OS’un API’si BeOS R5 ile aynıdır.

İşletim sistemi hala “beta” aşamasında olduğu göz önünde bulundurulsa da, makul derecede kararlı ve web’e göz atma, e-posta yazma ve okuma, müzik dinleme ve video izleme gibi günlük işlerin çoğunu gerçekleştirmek için kullanılabilir. Elbette düzenli yedeklemeler yapılması önerilir.

Haiku’nun Grafiksel Kullanıcı Arayüzü

Haiku’nun grafiksel kullanıcı arayüzü, sistemin ayrılmaz bir parçasıdır. Diğer Unix benzeri işletim sistemlerinden farklı olarak, ayrı bir pencere yöneticisi yoktur ve sadece bir komut satırı kabuğuna önyükleme yapmak mümkün değildir. Haiku’nun odak noktası masaüstü kullanıcısı olmaktır. Diğer grafik birimli işletim sistemleri ile daha önceden deneyiminiz olduğunu varsayaraktan, herkesin bildiği kısımları atlıyoruz. Daha çok Haiku’ya özel kısımların üzerinde duracağız.

Masaüstü Çubuğu

1. Masaüstü Çubuğu Haiku’nun “Başlat” menüsü ve görev çubuğudur. Varsayılan olarak ekranın sağ üst köşesinde bulunan küçük paneldir. Uygulamaları ve tercihleri başlatabileceğiniz Masaüstü Çubuğu, saatin bulunduğu bir tepsiyi ve altındaki diğer araçları ve altta şu anda çalışan programların bir listesini içerir. Tepsinin bir tarafındaki topuzlu bölgeyi kavrayarak herhangi bir köşeye veya ekranın üst veya alt kenarına kadar çubuk olarak hareket ettirebilir ve sürükleyip yeni konumuna bırakabilirsiniz. Ayrıca, topuzlu alanı sürükleyip Masaüstü Çubuğu’na bırakarak daha kompakt bir düzende katlayabilirsiniz.

Haiku Hakkında: Sistem, lisanslar ve Haiku projesi ile ilgili bazı temel bilgileri gösterir.

Bul: Sorgu iletişim kutusunu açar.

Yinelenenleri Göster: İçeriği sürüklemek, bağlam menüsünü kaldırmak veya bunlara erişmek için kullandığınız küçük Kopyala pencere aracını gösterir/gizler.

Bağla: Masaüstünü sağ tıklatarak çağrıldığında olduğu gibi disk seçeneklerini sunar.

Masaüstü Çubuğu Tercihleri: Masaüstü Çubuğu’nu yapılandırmak için bir panel açar.

Uygulamalar

Menü

Masaüstü Çubuğu menü öğelerinin ilk çiftleri düzeltilirken, Bilgisayarı kapat… seçeneğinin altındakileri özelleştirebilirsiniz.
Burada, masaüstünde kendi menüsünde gösterilen son belgelerin, klasörlerin ve uygulamaların sayısını veya hepsini görmek isterseniz ayarlayabilirsiniz.
İzleyici’de düzenle butonu ~ / config / settings / deskbar / menu / dizinini açar. İçinde Masaüstü Çubuğu’nda görünen dosyaları ve klasörleri bulacaksınız, bunlar varsayılan olarak Uygulamalar, Demolar, Masaüstü gereçleri ve Tercihler’dir.
Uygulamalara, belgelere veya sorgulara bağlantılar gibi girişleri, bu klasöre kopyalayıp silebilir veya ekleyebilirsiniz.

Pencere

Masaüstü Çubuğu penceresinin tercihleridir.

Tepsi

Masaüstü Çubuğu tepsisi saati de barındırıyor. Tarihi bir araç ipucunda görüntülemek için fareyi üzerine getirin. Bir takvimi göstermek için sol tıklayın. Saati gizlemek, göstermek ya da ayarlamak için Zaman tercihlerini başlatmak için sağ tıklayın.

Herhangi bir program kullanıcıya bir arayüz sağlamak için tepsiye bir simge kurabilir. Örneğin, e-posta sistemi, okunmamış posta olduğunda farklı bir sembol gösterir ve ör. yeni posta oluşturmak veya kontrol etmek. İşlem Denetimcisi, bilgi (İşlemci/bellek kullanımı) sağlamak ve bir içerik menüsü sunmak için tepsideki simgesini kullanan başka bir örnektir.

                                           Çalışan Programların Listesi

Masaüstü Çubuğu’ndaki girişini tıklayarak ve pencerelerinden alt menülerden birini seçerek belirli bir çalışan uygulamaya geçebilirsiniz. Tüm uygulamayla birlikye sağ tıklayarak tüm pencereleri gizleyip gösterebilir (Tümünü Kapat/Tümünü Göster), Close All ile kapatabilirsiniz.

Bir SHIFT CTRL, bir uygulamaya tıklayarak tüm pencerelerini gizler, bir CTRL tıklatması onları tekrar gösterir.

Bazen bir uygulama askıda kalabilir ve tüm pencereleri gitmiş olsa bile, Masaüstü Çubuğu’nda çalışan uygulamalar listesinde yer alan girdiler kaybolmaz. Böyle bir durumda SHIFT CTRL ALT tuşunu basılı tutun ve Masaüstü Çubuğu’ndaki rahatsız edici girişe tıklayın.
Masaüstü Çubuğu ayarlarında Uygulama Genişeticisini Göster’i etkinleştirdiyseniz, doğrudan bir uygulama girişinin altındaki pencerelerin listesini genişletebilir/daraltabilirsiniz.

Her uygulamanın penceresinin önünde, durumu hakkında bilgi veren bir sembol bulunur. Parlak bir simge, bir pencere görünür, en aza indirgenmiş karanlık bir anlam ifade eder. Bir sembolün önündeki üç çizgi, mevcut çalışma alanında olmadığını gösterir.
 

Diğerleri

2. Sarı sekme, yalnızca bir programın adından veya bir belgenin dosya adından daha fazlasını sunar. SHIFT tuşuyla başka bir konuma sürükleyerek taşıyabilir, böylece bir dizi pencereyi istifleyebilmenizi ve adlandırılmış sekmelerle bunlara rahatça erişebilmenizi sağlar. Sekmesini çift tıklatarak (veya CTRL ALT M ile) bir pencereyi en aza indirirsiniz. Böyle bir gizli pencereye, Deskbar’daki girişiyle erişilebilir, sekmesine (veya sınırına) sağ tıklayarak arkaya bir pencere gönderebilirsiniz.

3. Kapatma butonu.

4. “Zoom” tuşu (veya CTRL ALT Z). Çoğu uygulamada bu, bir pencereyi Masaüstü Çubuğu’nu engellemeden maksimum boyuta genişletir. (SHIFT’i Masaüstü Çubuğu’nu da kapsayacak şekilde tutarsanız Masaüstü Çubuğu’nun da önünü kapatır.)Ancak buna gerek yok. İzleyici pencereleri içeriğe en uygun şekilde yeniden boyutlandıracaktır.

5. Pencere kenarlığı. Sol sürükleme penceresi hareket ettirir, sağa sürükleme yeniden boyutlandırılır.

6. Yeniden boyutlandırma köşesi.

Yığma ve Döşeme

Haiku’nun kullanıcı arayüzü, pencerelerin mükemmel bir kullanım için tam genişlikte bir başlık çubuğu yerine sarı bir sekmeye sahip olduğu gerçeğini ortaya koyan benzersiz bir özellik sunar. Buna “Yığma ve Döşeme” denir.
Aşağıdaki örnekte, yer imleri içeren bir İzleyici penceresi, kaynak klasörü Haiku’yu gösteren başka bir İzleyici penceresi ile yığılmış olan bir WebPositive penceresinin solunda döşenir. Bu animasyonda, kullanıcı sırayla bir veya diğerini öne getirmek için yığılmış pencerelerin sekmelerini tıklar.

Yığma ve Döşeme işlemini uygulamak için bir pencerenin sarı sekmesini diğer bir pencerenin sarı sekmesinin üstüne hafiften yana gelecek şekilde yerleştirmek yeterlidir.

“Döşeme“, pencereleri birbirlerine yatay veya dikey olarak yapıştırmak demektir. Yığmaya benzer biçimde, OPT düğmesini basılı tuttuğunuzda, yapışması istenen pencere kenarları renk değiştirir ve döşeme işlemini yapabilirsiniz.

Yinelenenler

Yinenenler, diğer programlara entegre edilebilen küçük, kendi kendine yeten uygulama bölümleridir. Masaüstü Çubuğu’nda Yinelenenleri göster seçeneğinin etkinleştirilmesi sağlandığında, normal olarak sağ alt köşede küçük kahverengi bir işaretle bir uygulamanın kopyalanabilir bir bölümünü göreceksiniz.

Yinenenleri kullanabileceğiniz en belirgin ber Masaüstü’dür: Tutacı sürükleyip Masaüstü’ne bırakın. Bu andan itibaren bu uygulama Masaüstü’nün bir parçası olarak işlem görür ve uygulamayı yeniden açmanıza gerek kalmaz.
Yinelenen üzerinde sağ tıklama kaynak uygulamanın Hakkında penceresini görebileceğiniz bir seçenek ve yineleneni kaldırabileceğiniz Yineleneni kaldır seçeneğini içerir.

Favoriler ve Son Kullanılan Klasörler

Aç ve Kaydet panellerindeki Favoriler menüsü, en son kullandığınız klasörleri ve sizin sık sık açtığınız konumları ekleyebileceğiniz favori klasörlerinizi içerir. Ufak ok simgesinden de anlaşılabileceği gibi, alt menüleri kullanarak dosya hiyerarşisindeki alt konumlara geçebilirsiniz.

Bir Favori eklemek için istediğiniz konuma geiin ve Favoriler | Geçerli klasörü ekle yapın. Bu andan itibaren bu konum bütün Aç ve Kaydet panellerinde görünecektir. Bir Favoriyi silmek için Favoriler | Favorileri düzenle… yapın ve girdisini silin.
Favoriler /boot/home/config/settings/Tracker/Go/ klasöründe saklanırlar. Bu demek oluyor ki, bu klasöre gidip istediğiniz dosyayı silerek de aynı işlemi yapabilirsiniz.

Kısayol Düğmesi

Klavye Dizilimi tercihleri Haiku standardı olan ALT kısayol düğmesinden CTRL (Windows/Linux kipi) düğmesine geçmenize izin verir. Bu global bir anahtardır, örneğin kabukta programlardan çıkış alışılagelen CTRL C kısayolu yerine ALT C kısayolu ile yapılır. Bu uyumsuzluk nedeniyle Haiku’daki öntanımlı kısayol düğmesi ALT olarak belirlenmiştir.

Haiku Depot

Haiku Depot, uygulama paketlerini yönetmek için kullanabileceğiniz özek uygulamadır. Bu uygulama ile paket depolarında uygulamalar bakabilir, yükleyebilir, güncelleyebilir veya sisteminizden kaldırabilirsiniz. Haiku Depot öntanımlı olarak bir “Öne çıkan paketler” listesi ile sizi karşılar; bu liste diğer kullanıcılar tarafından çok tercih edilen uygulamalardan oluşur.

İkinci sekme size Tüm paketler‘i gösterir, bu bölümde uygulamalar ve simgeleri daha ufak boyutta ve daha çok bilgi içerecek biçimde sıralanır:

Süzgeç

Üst kısımda paket listesini süzebilmek için birkaç yol bulunmaktadır:

• Kategori açılır menüsü size uygulama listesini belirli kategorilere -“örneğin Ses” veya “Oyunlar” gibi- sınırlandırma olanağı sunar.

• Arama metni metin alanı paket listesini girdiğiniz metni içerecek (boşluk ile sınırlandırılmış, uygulama adı veya açıklama bölümünde arar) biçimde süzer.

• Menü çubuğunda bulunan Depolar menüsü hangi depoların içerileceğini belirler. “Yerel” paketler çevrimiçi depolar haricinde başvurulan depoları belirtir; örneğin bu USB belleğinizdeki, internetten indirdiğiniz veya kendinizin derlediği bir yazılım olabilir.

Uygulamalar

Haiku ile birlikte gelen uygulamalara bakmadan önce, isterseniz Haiku’ya nasıl uygulama yükleyebileceğimize bir bakalım. Haiku’ya uygulama yüklemenin en kolay yolu Haiku’nun kendi paket yönetimini kullanmadır. Ancak Haiku, atası olan BeOS ile kaynak düzeyinde uyumlu olduğundan dolayı, eski .zip veya .pkg dosyalarını da kurabilirsiniz.

Haiku Paketleri (.hpkg)

Paket bulma, yükleme ve kaldırmanın en kısa yolu Haiku Depot uygulamasını kullanmaktır. Eğer başka bir kaynaktan bir paket bulduysanız, yüklemek için yalnızca üzerine çift tıklayın. Haiku Depot uygulaması açılıp bu paketi yükleyecektir.

Yeni yüklenen paketler /system/apps/ konumunda bulunur. Komut satırı uygulamaları ise /system/bin/ dizinine gider. Diğer tüm yüklenen paketler (kitaplıklar, veri dosyaları, eklentiler vb.) ise dosya sisteminde gitmeleri gereken dizinlere kendiliğinden yerleşirler.

Masaüstü Çubuğu ve Başlatma Rampası bölümlerinde yeni yüklediğiniz bir uygulamaya nice kısayol oluşturabileceğiniz üzerine ayrıntılı bilgi içerir.

Eğer bir paket başka bir kitaplık veya pakete bağımlıysa, bu paketleri de yükleyip yüklemek istemediğinizi soran bir pencere açılır ve yüklenir.

Kaldırma işlemi çok kolaydır: Paketi Haiku Depot uygulamasında bulun ve Kaldır düğmesine basın.

Uçbirim’de çalışıyorsanız veya bir betikteki paketleri indirmek/kaldırmak istiyorsanız pkgman --help komutuna bir göz atın.

Eski BeOS Arşivleri (.zip ve .pkg)

Gereken tüm verileri kendi içerisindeki pakette tutan BeOS arşivlerinin yüklenmesi ve kaldırılması da çok kolaydır, yalnızca /boot/home/ içerisindeki herhangi bir konumda çift tıklayın, (Çift tıklama Paketaçar uygulamasını veya LegacyPackageInstaller uygulamasını açar.) herhangi bir yerde /boot/home/ çalıştırın. Kaldırmak da yine aynı şekilde uygulama klasörünü silerek yapılabilir.

Bu eski BeOS uygulamalarının çoğunluğu için geçerlidir. Bu şekilde doğrudan çalışmayan bir uygulamaya denk gelirseniz yüklemeyi el ile yapmayı deneyebilirsiniz. /system/non-packaged/ klasörü, size gerekli hiyerarşiyi el ile oluşturmanıza izin verir. BeOS uygulamaları yeni .hkpg paket biçiminde paketlenmeye devam edildikçe zamanla buna gerek kalmayacaktır.

Haiku Uygulamaları

Haiku az sayıda ancak gerekli sayılabilecek uygulamaları içeren bir uygulama kümesiyle gelir. Bu uygulamalar /boot/system/apps/ konumunda bulunurlar. Bir dosyaya çift tıklanarak çalıştırılmayan uygulamalar ise Masaüstü Çubuğu’nun Uygulamalar menüsünden çalıştırılabilir.

Pakette Gelen Uygulamalar

Haiku projesi tarafından geliştirilen yukarıdaki uygulamalar dışında birkaç gerekli olabilecek uygulama Haiku ile birlikte verilmektedir. Bu uygulamalar için olan hata bildirimleri ve özellik isteklerinin, o uygulamanın kendi geliştiricisine iletilmesi gerekmektedir.

Yazılım Güncelleyici

Yazılım Güncelleyici tüm etkin depoları güncellenmiş yazılımlar ve Haiku güncellemeleri için denetler ve kullanılabilir güncelleştirmeleri tek seferde yükler.

Çalıştırdıktan sonra Yazılım Güncelleyici güncellemeleri denetler ve onları yeni sürümleri ve kısa bir açıklama ile listeler. Ayrıntıları göster seçeneğini kullanarak her paketin bulunduğu depoyu ve hem eski hem yeni paket sürümlerini de görüntüleyebilirsiniz.

Şimdi güncelle bütün paketlerin indirmesini ve izleyen yüklemesini başlatır.

Güncellenen paketlerin türüne bağlı olarak güncelleme işlemini tamamlamak için Haiku’yu yeniden başlatmanız gerekebilir. Güncellenen uygulamaları kapatıp yeniden açmak güncellemelerin tamamlanması için yeterliyken, Haiku sistem güncellemeleri için bilgisayarınızı yeniden başlatmalısınız.
 

Çalışma Alanları

Çalışma Alanları sanal masaüstlerinden oluşuyor olup her birinin kendi çözünürlüğü, renk derinliği ve arkaplanı olabilmektedir. Ekran tercihlerinden 32 adete kadar çalışma alanı ayarlanabilmektedir.
Çalışma Alanları masaüstü gerecini kullanarak başka bir çalışma alanına geçebilir veya birinden diğerine pencereleri sürükleyip bırakabilirsiniz.

Çalışma Alanları arasında geçiş yapmak için kullanabileceğiniz klavye kısayolları şu biçimdedir: CTRL ALT ← / → / ↑ / ↓.
Bu kısayollara SHIFT düğmesini eklerseniz, etkin olan pencere geçtiğiniz çalışma alanına taşınacaktır.

Tek Pencereli Dolaşım

Pencerelerde çift tıklaya tıklaya bir sure İzleyici penceresi içinde yitip gitmeniz olasıdır. OPT düğmesini (klavyeye göre WIN düğmesi) çift tıklarken basılı tutmanız yeni bir klasör açarken bir öncekini kapatacaktır. Ya da İzleyici tercihlerinden Tek pencereli dolaşım‘ı seçebilirsiniz. Adres çubuğunu göster seçeneği adres çubuğuna ek olarak ileri/geri/yukarı düğmelerini ekleyecektir.

İzleyici

İzleyici, dosyalarınız için kullanılan grafik arabirimdir. Yeni dosyalar oluşturmanıza veya var olanları bulmanıza, çalıştırmanıza, yeniden adlandırmanıza, kopyalamanıza veya silmenize olanak verir.

Diğerleri gibi bir uygulama olmasından ötürü (Masaüstü, özünde tam ekran çalışan bir pencereden ibarettir.), İzleyici pencereleri ile Masaüstü Çubuğu’nda belirir ve isterseniz kendisinden çıkabilir veya onu yeniden başlatabilirsiniz. Çöken veya takılan bir İzleyici’den çıkıp yeniden başlatmanın en kolay yolu Takım Monitörü’nü çağırmaktır.

Diskleri Bağlama

Bir sabit disk, CD, USB Bellek vb. türü aygıtlara erişebilmek için onu önce bağlamalısınız, diğer bir deyişle sisteme onun orada olduğunu söylemelisiniz. Bu Masaüstü’nde veya daha önceden bağlanan bir diskin üzerinde (örn. önyükleme diski) sağ tıklayıp Bağla altmenüsünden bağlamak istediğiniz diski seçerek yapılır. Aynı Bağla menüsünü Masaüstü Çubuğu’nda da bulabilirsiniz.

Sistemi yeniden başlattığınızda aynı diskleri her seferinde yeniden bağlamaktan kurtulmak için Ayarlar bölümüne bakın.
Yukarıdaki ayarlar taktığınız her depolama aygıtını ve daha önceden bağlanmış tüm diskleri önyükleme sırasında kendiliğinden bağlamanıza olanak verir.

Dolaşım

Bir klasöre çift tıkladığınızda, öntanımlı olarak İzleyici tıkladığınız pencereyi olduğu gibi bırakıp yeni bir pencere açar. Bu kolaylıkla kalabalıklaşmış bir masaüstüne neden olabilir. Bunu OPT düğmesini basılı tutarak önleyebilirsiniz; böylece üst pencere kendiliğinden kapanır. Bu durum klavye dolaşımı için de geçerlidir.

Klasörler arasında dolaşım, diğer platformlardaki dosya yöneticilerinde olduğu gibi İzleyici’nin ana ereklerinden biridir. Haiku İzleyici bunu kolay ve etkili bir biçimde yapabilmeniz için kendine özel birçok özellik barındırmaktadır.

Açılır Alt Menülerde Dolaşım

Varacağınız yere sürekli çift tıklamaktansa aşağı düzeylere inmenin daha kolay bir yolu vardır:

Bir klasöre sağ tıklayın; bildiğiniz bağlam menüsünün en üstünde aşağı düzeylere bakabilmenizi sağlayan bir açılır menü bulacaksınız. Aradığınız klasöre veya konuma ulaşıncaya değin menüler içinde gezinmeyi sürdürün ve vardığınızda öğenin üzerine tıklayın. Üst görsel /boot/home/config/ klasörünün içeriğini göstermektedir.
Yukarıdaki işlemi bir dosyayı birlikte sürükleyerek yaparsanız dosya bıraktığınız konuma taşınacaktır.

Benzer bir yöntem ve uygulama tüm İzleyici pencerelerinden yapılabilir:

Sol aşağıda öğe sayılarının belirtildiği alana tıklayın; o konumdan aşağı gidebileceğiniz tüm konumların listesini belirten alt menüleri göreceksiniz. Buradan istediğiniz konuma geçebilirsiniz.

Masaüstü’nün nice her zaman en üst düzeyde olduğuna dikkat edin; bu İzleyici’nin bağlı diskleri listelediği konum olduğundan dolayıdır. Başka bir diske geçmek isterseniz önce en üst düzeye (Masaüstü’ne) gelip oradan başka disklere geçmeniz gerekmektedir.

Aynı alt menü dolaşımını bir dosyayı bir klasörün üzerine getirdiğinizde de kullanılabilir. Biraz üzerinde tuttuğunuzda bir alt menü açılır ve gitmek istediğiniz konuma ulaşabilirsiniz. Sürüklemeyi sağ fare düğmesi ile başlattıysanız fareyi bırakacağınız zaman size kopyalama, taşıma ve bağlama seçeneklerinden birini seçebilirsiniz.

Hemen Bulma İle Dosyalara Atlama

Bu konsepte başka işletim sistemlerinden aşina olabilirsiniz; bir dosyanın ilk birkaç harfini girmek eşleşen ilk dosyaya atlar. Haiku bu düşünceyi bir adım öteye taşıyor. Eğer bu harflerle başlayan bir dosya yoksa içinde girilen harflerin bulunduğu ilk dosya önünüze getirilir. Eğer bu harfler hiçbir dosyanın içinde yoksa dosya özniteliklerinde arama sürdürülür.

Yukarıdaki örnekte adında “Haiku logo” bulunan birçok dosyayı görüyorsunuz; dolayısıyla klasik bir arama mantığı burada işe yaramayacaktır. Ancak Haiku’da “web” yazdığınızda “Haiku-logo – website” örneği doğrudan seçilir. Girdiğiniz karakterler aşağıda normalde öğe sayısını gördüğünüz bölümde görüntülenir. Bir karakter girdikten bir saniye sonra görünüm eski durumuna döner ve yeni bir arama yapabilirsiniz.

Hemen Bulan Süzme

Yazarken bir dosyaya atlamak yerine girdiğiniz karakterler ile eşleşmeyen dosyaları ekrandan kaldırmanızı sağlayan bir seçenek de bulunmaktadır. Bu, özellikle büyük klasörlerle çalışırken çok rahatlık sağlar. SHIFT SPACE düğme ikilisini kullanarak birden çok diziyi bile süzebilirsiniz. Hemen bularak atlama yerine, süzme seçeneği siz ESC düğmesine basana veya pencereyi kapatana kadar (eğer Tek pencereli dolaşım kullanıyorsanız klasörden ayrılana kadar) silinmez. Bu süzme seçeneğini İzleyici Tercihleri’nden ayarlayabilirsiniz.

Görünüm

İzleyici pencereleri Pencere menüsünden ayarlayabileceğiniz üç görüntüleme kipi sunar:

• Simge görünümü (ALT 1) – Büyük simgeler; boyutlarını alt menüden veya ALT +/– düğmeleri ile değiştirebilirsiniz.

• Ufak simge görünümü (ALT 2) – Küçük simgeler.

• Liste görünümü (ALT 3) – Dosyalarınız ayrıntılı bir görünümü; buradan dosya özniteliklerini görüntüleyebilir veya gizleyebilirsiniz.

Pencere menüsünde birkaç tane daha ek işlev bulunmaktadır:

• Sığacak biçimde boyutlandır (ALT Y) – Pencereyi ideal boyutuna getirir.

• Sırala – Yalnızca Simge veya Ufak simge görünümünde kullanılabilir. Bu alt menüden dosyaları aşağıdaki özniteliklerine göre sıralayabilirsiniz:

  • Ad, Gerçek ad, Boyut, Değiştirilme, Oluşturulma, Tür, Konum, İzinler

  • Ters sıra – Sıralamayı tersine çevirir

  • Toparla (ALT K) – Tüm simgeleri görünmez bir ızgaraya hizalar. SHIFT düğmesini basılı tutarsanız menü girdisi Hepsini toparla olur ve tüm simgeleri yukarıda seçili kritere göre sıralar.

• Seç… (SHIFT ALT A) – Bir düzenli ifade kullanarak dosya(ları) seçer.

• Kapat (ALT W) – Pencereyi kapatır. SHIFT düğmesini basılı tutarsanız menü girdisi Tümünü kapat olur ve tüm İzleyici pencerelerini kapatır.

• Bu çalışma alanındakini kapat (ALT Q) – Geçerli çalışma alanındaki tüm İzleyici pencerelerini kapatır. Ola ki İzleyici pencereleri arasında dolaşırken OPT düğmesine basmayı unutup her yanı İzleyici pencereleri ile doldurursanız bu özellik işinize yarayabilir.

Bazen tam bir Toparla (ALT K) yapmadan yalnızca birkaç simgeyi hizalamak isteyebilirsiniz. Bu durumda simgeyi seçip yeni yerine bırakmadan önce ALT düğmesine basılı tutun. Bu simgeleri görünmez ızgaraya hizalayacaktır.

İzleyici tercihleri

Pencere | Tercihler… seçeneği ilk bakışta biraz karmaşık görünebilecek İzleyici tercihleri panelini açar. Hepsini denedikten sonra bir sorun kalmayacağını öngörüyoruz. Tüm ayarlar anında etkin olduğundan dolayı neyin değiştiğini hemen görebileceksiniz.
Pek açık olmayan diğer ayarlara şöyle bir bakalım:

• Masaüstü – Bağlanan disklerin Masaüstü’nde ayrı simgelerle mi gösterileceğini, yoksa tek bir Diskler simgesinden mi erişilebileceğini ayarlayın.

• Pencereler – Tek pencereli dolaşım kullanarak dizinler arasında yalnızca tek bir pencere kullanarak dolaşabilirsiniz; böylece bir klasöre çift tıkladığınızda yeni bir pencere açılmaz, içerik üst öğesinin yerini alarak ekranda görüntülenir. Bu OPT düğmesini basılı tutarak açma ile aynı şey değildir, çünkü bu seçenekte pencerenin konumu ve boyutu aynı kalmaz.

• Sadece önceden aşinalığınız var diye İzleyici’yi Tek pencereli dolaşım kipine geçirmeden önce menü tabanlı dolaşım kipini biraz daha denemenizi öneririz; bu biçimde alıştıktan sonra istediğiniz yere daha hızlı gidebilir ve işinizi daha tez halledebilirsiniz. Diğer yanda, tek pencereli dolaşım kipinde Adres çubuğu‘nu kullanarak gitmek istediğiniz konumu girebilir ve ileri/geri/yukarı düğmeleri ile dolaşabilirsiniz.Hemen bulan süzme seçeneği İzleyici penceresinin içeriğini girdiğiniz karakterlere göre süzer ve ekranda sırasıyla ad, içerik ve özniteliklere göre sonuçlar gösterir.

• Disk simgeleri – Bir disk simgesinin yanında gösterilen boş alan belirtecinin renklerini ayarlayın.

• Disk bağlama – Hangi disklerin ne zaman kendiliğinden bağlanacağını belirleyin.

Bu panele aynı zamanda Masaüstü Çubuğu’nun Tercihler → İzleyici bölümünden de ulaşılabilir.

Dosyalarla Çalışmak

Seçili bir dosya ile çalışırken Dosya menüsünün içeriğinin çoğuna o dosyaya sağ tıklayarak da ulaşabilirsiniz.

Komutlar genelde gayet açıktır.

• Bul… – Bir dosyayı veya klasörü bulun.

• Yeni – Bir klasör veya bir şablonu temel alan yeni bir dosya oluşturun.

Şablonları düzenle… seçeneği /boot/home/config/settings/Tracker/Yeni İzleyici şablonları klasörünü açar. Bu klasörde yeni bir dosya oluşturmak, Yeni menüsünde oluşturulan dosyanın öznitelikleri ve türüne iye yeni bir şablon girdisi ekler. Burada “Metin” adında ve text/plain türünde bir şablon görüyorsunuz.

Birlikte aç… – Bu dosya türünü açabilen tüm uygulamaların listelendiği bir alt menüdür.

Çift tıklandığı zaman bu dosyayı açacak olan uygulamanın yanında bir onay imi bulunmaktadır. Bu alt menü bu dosya türünü açabilecek olan uygulamaları ilk olarak listeler; bu örnekte bu bir metin dosyasıdır. Daha sonra bu genel türü açabilecek olan uygulamalar gelir. Listenin sonunda ise her tür dosyayı açabilecek olan uygulamalar yer alır. Bu listeden bir uygulama seçmez de Birlikte aç… menü girdisinin üzerine tıklarsanız bir panel açılır:

Burada daha önce listede gördüğünüz uygulamaları listeleyen bir pencere açılır. Uygulamalardan birine tıklayıp Aç ve tercih edilen yap düğmesine basarsanız bu dosya türünün (text/plain) açılmasını her zaman açılmasını istediğiniz uygulamayı belirlemiş olursunuz.

Bilgi Al seçeneği, dosya üst bilgilerini ve izinlerini düzenleyebileceğiniz bir panel açar. Üst kısımdaki dosya adına tıklayarak dosya adını değiştirebilirsiniz.

Panel üç sekmeden oluşur:

• Bilgi: Dosya boyutu, oluşturulma/değiştirilme tarihi, dosya türü ve konumu gibi standart bilgiyi gösterir. Konum satırındaki yola tıklayarak dosyanın üst konumunu açabilirsiniz. Birlikte aç menüsü bu dosyayı açmak için kullanacağınız uygulamayı belirler.

• İzinler: Dosya izinlerini, grubu ve dosya sahibini değiştirmenize izin verir.

• Öznitelikler: Tüm ek dosya özniteliklerini değerleri ve türleri ile birlikte listeler.

İşlem durumu

Dosyaları kopyaladığınız, taşıdığınız veya sildiğiniz zaman, İzleyici işlemin durumunu bir durum penceresinde gösterir. Eğer birden çok işlem başlatırsanız her iş ayrı ilerleme çubuğu ile gösterilir.

Sağ tarafta bir işlemi duraklatmak veya durdurmak için iki düğme bulunur. Bazı durumlarda büyük bir işlemi duraklatmak yararlı olabilir. Örneğin büyük boyutlu bir uygulamayı hemen başlatmanız gerekebilir. Çok fazla veri kopyalamak sabit diskinizin girdi ve çıktı kanallarını doldurur ve bilgisayarınız yavaş davranabilir.

Dosya Sistemi Yerleşimi

Haiku şu anda çok kullanıcılı bir işletim sistemi olmasa da dosya sistemi ağacında iki adet ana dal vardır.

Yazılabilir non-packaged klasörü /system veya ~/config/ klasörlerinin hiyerarşisinin bir yansısını içerir (add-ons, apps, bin…).
HPKG biçiminde gelmeyen yazılımlar bu konuma yüklenebilir.

Kablosuz bağlantı

Kablosuz ağ (WLAN) bağdaştırıcınıza Masaüstü Çubuğu tepsisindeki Ağ Durumu simgesine tıklayarak, veya Ağ tercihlerinden ulaşabilirsiniz. Bağlantı kurulduktan sonra eğer gerekliyse ağda kimlik doğrulama bilgileriniz sizden istenecektir.

Haiku OS Sistem Gereksinimleri

Görüntüler

Haiku OS Önyükleme (Boot) Ekranı

Haiku OS masaüstü.

"Yinelenenler" çeşitli uygulamaları masaüstüne sabitliyor.

Haiku açılışında her şey yolunda giderse, birbiri ardına gelen bir dizi sembol hızla yanar. Semboller bu önyükleme aşamalarına karşılık gelir:

Atom Simgesi: Modüller başlatılıyor.

Disk ve Büyüteç Simgesi: Sabit diski ve kök dizini okuma.

Genişletme Kartı Simgesi: Aygıt Yöneticisi başlatılıyor.

Önyükleme Diski Simgesi: Önyükleme bölümününün eklenmesi.

Çip Simgesi: İşlemciye özgü modüller yükleniyor.

Klasör Simgesi: Alt sistemlerin nihai başlatılması.

Roket Simgesi: Launch_daemon sistemi başlattı.

.

Haiku OS Önyükleme (Boot) Ekranı

Haiku açılışında her şey yolunda giderse, birbiri ardına gelen bir dizi sembol hızla yanar. Semboller bu önyükleme aşamalarına karşılık gelir:

Atom Simgesi: Modüller başlatılıyor.

Disk ve Büyüteç Simgesi: Sabit diski ve kök dizini okuma.

Genişletme Kartı Simgesi: Aygıt Yöneticisi başlatılıyor.

Önyükleme Diski Simgesi: Önyükleme bölümününün eklenmesi.

Çip Simgesi: İşlemciye özgü modüller yükleniyor.

Klasör Simgesi: Alt sistemlerin nihai başlatılması.

Roket Simgesi: Launch_daemon sistemi başlattı.

 

Haiku OS’un detaylı video incelemesi için ziyaret edin.

Haiku OS’un nasıl kurulduğunu incelemek için ziyaret edin.

Haiku OS’u indirmek ve daha fazla bilgi edinmek için ziyaret edin. (İngilizce)

 

 

 

 

Neklatek Bağlantıları

 

Küçük Oyun Dükkanı

 

YouTube | Instagram | Patreon

 

 

E - Posta

 

iletisim@neklatek.com

 

 

Telif Hakkı © 2014 - 2024 – Neklatek™  | Tüm Hakları Saklıdır.

 

Kullanım Koşulları ve Gizlilik Bildirimi