Windows - Neklatek™

Bu sayfada Microsoft’un, Windows’u herkesin kullanabileceği tek tip masaüstü işletim sisteminden güçlü bir sunucu ve masaüstü işletim sistemi ailesi haline getirebilmek için on yıllar boyunca yaptığı çalışmalar özetlenmektedir.

Windows Masaüstü İşletim Sistemleri

Önsöz

Bilgisayarı Windows’un grafik arayüzü ile tanımış olanlar için siyah MS-DOS ekranları tarih öncesinden kalmış arkeolojik bir bulgu, kitaplarda bahsi geçen bir efsane gibidir ancak siyah komut satırı üzerinden program çalıştırıp dizinlerin arasında dolaşan, dosyalarını düzenlemeye çalışan bir nesil için MS-DOS ne kadar gerçek bir işletim sistemiyse, Microsoft’un Windows işletim sistemi de o kadar önemli bir gelişmedir.

Projenin kod adı Arabirim Yöneticisi’ydi ve piyasaya çıktıktan sonra da bu adın kullanılması düşünülüyordu ancak daha sonra Windows’un kullanılmasına karar verildi. Çünkü bu ad yeni sistemin temel bir özelliği olan kutular ve bilgisayar “pencereleri” için çok uygundu. Windows ilk kez 1983’te duyuruldu ancak geliştirilmesi daha uzun sürdü. Sürece şüpheyle yaklaşanlar bu çalışma için “içi boş” yakıştırmasında bulunuyordu.

Aslında MS-DOS altında çalışan bir arayüz programı olarak ortaya çıkan Windows’un gerçek anlamda bir işletim sistemi olarak kişiliğini bulduğu tarih 1990 yılının Mayıs ayına denk gelir. Windows 3.0 ile dünya çapında büyük sükse yapan Windows, özel olarak geliştirilen ofis yazılımlarının, oyun ve eğlence programlarının ardından, vazgeçilmez bir ürün haline gelmişti. Bilgisayar siyah bir komut satırının korkutucu soğukluğundan, üzerinde müzik ve video çalıştırılabilen bir multimedya cihazına çeviren Windows 3.0’ın, dünya dillerine uygun yükseltmesi Windows 3.1 ise daha büyük bir ilgiyle karşılaşmıştı. İlk iki ay içinde 1 milyondan fazla satılan yeni Windows artık Microsoft’un, Windows’un geleceğini ve haliyle dünyanın geleceğini de şekillendirmişti. Artık kullanıcılar daha azına razı olmayacak, konforsuz, kullanıcısıyla iletişim kurmayan, öğrenmesi zor, ancak bilgisayar uzmanlarının hâkim olduğu işletim sistemlerine yüz vermeyecekti.

Windows’un Tarihi Gelişimi

Uzun zamandır PC kullananlar Windows’un başlangıcı olarak, geniş kitleler tarafından kullanılan ve çoğu PC kullanıcısının denemiş olduğu ilk Windows sürümü olan Windows 3.0 ya da Windows 95 ürününün piyasaya çıkışını sayarlar. Ancak gerçekte Windows’un ilk sürümü Microsoft tarafından o tarihten yıllar önce 1985 yılında piyasaya çıkarılmıştı. Günümüzün Windows işletim sistemlerinin köklerini anlamak için 39 yıl kadar geriye bir yolculuk yapmamız gerekir.

Windows’un ilk sürümü oldukça önemli bir üründü, çünkü PC kullanıcılarının C:\ komut isteminde MS-DOS^® yöntemli komut yazma dönemini kapatmış, artık işletim sisteminde uygulamaları çalıştırmak gibi işlevleri bir işaretleme aygıtı olan fare ile tıklatarak yerine getirme yöntemini hayata geçirmişti. Ayrıca Windows 1.0, kullanıcılara birkaç program arasında programları kapatıp yeniden başlatma gereği olmadan geçiş olanağı da sağlıyordu. Ürün; MS-DOS dosya yönetim programı, bir takvim, kart dosyası, not defteri, hesap makinesi, saat ve iletişim programlarından oluşan, kullanıcıların günlük etkinliklerini yönetmelerinde yardımcı olan bir grup masaüstü uygulaması içeriyordu.

9 Aralık 1987’de yayımlanan Windows’un ikinci sürümü ile birlikte Microsoft, Intel 286 işlemcinin gelişmiş işlem hızından, genişletilmiş bellekten ve Dinamik Veri Alışverişi (DDE) kullanarak uygulamalar arası iletişim özelliklerinden yararlanıyordu. Windows 2.0 sürümünde VGA grafik standardı desteği de bulunuyor ve kullanıcılara pencereleri birbiri üzerine koyabilme, ekran düzenini ayarlayabilme ve klavye bileşimlerini kullanarak Windows işlemleri arasında hızla geçiş yapabilme olanağı tanıyordu.

Birçok geliştirici Windows 2.x için ilk Windows tabanlı uygulamalarını yazmaya başlamıştı. Windows 2.0’dan sonra Windows/386 2.03 sürümü geldi. Bu sürüm, Intel 386 işlemcinin korumalı mod ve genişletilmiş bellek özelliklerinden yararlanıyordu. Sıradaki Windows sürümleri; bilgisayarda hız, güvenilirlik ve kullanım kolaylığı konularında ileri adımlar atmaya devam etti ve arabirim tasarımıyla işletim sistemi özelliklerini daha üst düzeylere taşıdı.

1988’de Microsoft satışlara göre dünyanın en büyük kişisel bilgisayar yazılım firması haline geldi. Bilgisayarlar, ofis çalışanları için günlük hayatlarının bir parçası haline gelmeye başlamıştı.

1990’da Windows, artık daha sonra yayımlanacak sürümlerine benzemeye başlamıştı. 22 Mayıs 1990’da piyasaya sürülen Windows 3.0 Microsoft’un ilk önemli bilgi işlem platformu 32 bitlik performans ve gelişmiş grafikler sunarken, güçlendirilmiş Intel 386 işlemciye de tam destek veriyordu. 386 işlemcisini kullanan bilgisayarlar modası da, yeni özellikler ve işlevler sunan Windows 3.0 sürümünün geniş kitlelere yayılmasına yardım ediyordu. Bu özellikler arasında aşağıdakiler sayılabilir:

Windows 3.0 sürümünün geniş kitlelere yayılması yepyeni bir Windows yazılım geliştirme setinin (SDK) çıkmasıyla daha da derinlik kazandı. Bu set yazılım geliştiricilerin aygıt sürücüsü yazmaktan çok uygulama yazmaya odaklanmalarına yardım etti. Donanım ve yazılım geliştiricileri arasında yaygın biçimde kullanılmaya başlaması Windows 3.0 sürümünün başarısını da körükleyen bir unsur oldu.

1991 yılının sonbaharında, Microsoft ses kartlarını ve CD-ROM sürücülerini daha iyi desteklemek amacıyla bir çoklu ortam eklentileri paketi yayımladı. Bu paketle Microsoft temel çoklu ortam araçlarını ilk kez Windows’a dahil etmişti.

6 Nisan 1992 tarihinde Windows 3.1’in tanıtımı yapıldı. İlk iki yıl 3.0 ve 3.1 sürümleri toplam 10 milyon kopya satarak o güne kadar en çok kullanılan Windows işletim sistemi oldular. Bu başarı, Microsoft’un planlarını gözden geçirmesine neden oldu. İlerleyen zamanlarda Microsoft, IBM ile OS/2 işletim sisteminin geliştirilmesi ortaklığından ayrılacaktı. Windows 3.1’deki Sanal Bellek görsel grafikleri geliştirdi. 3.1 ile Windows daha iyi bir performansa, 16 renkli gelişmiş grafiklere ve simgelere sahip olmuştu. Windows, büyük kutularda uzun kullanma kılavuzlarıyla satılan disketlerle yükleniyordu. 1992'den sonra Windows, evlerde ve ofislerde daha çok kullanılmaya başlandı ve artık Solitaire, Hearts ve Mayın Tarlası gibi oyunlar da içeriyordu. Windows 3.1'le birlikte efsanevi Windows bayrağı da bilgisayarlarda dalgalanmaya başlamıştı.

Windows 3.1 masaüstü. Windows 3.x sürümleriyle birlikte Windows, daha canlı ve renkli bir arayüze kavuşmuştu.

11 Ağustos 1993’te çıkan Windows for Workgroups 3.11, çalışma grubu kavramını ve etki alanı ağ desteğini getirdi. İlk defa olarak Windows bilgisayarları ağ özelliklerine sahip hale geldi ve yeni ortaya çıkan istemci/sunucu bilgi işlemciliğindeki gelişimin tamamlayıcı bir parçası oldu.

Windows for Workgroups ürünü yerel alan ağlarında (LAN), bağımsız bilgisayarlarda ve dizüstü bilgisayarlarda kullanıldı. Kurumsal kullanıcıların ilgisini çeken özellikler getirdi. Örneğin, merkezi yapılandırma ve güvenlik, önemli ölçüde geliştirilmiş Novell NetWare ağ desteği ve uzaktan erişim hizmeti (RAS). Windows for Workgroups ayrıca Microsoft’un yeni 32 bitlik dosya sisteminin üstün performansını da sunuyordu.

Windows for Workgroups 3.11, eşler arası çalışma grubu ve etki alanı ağ desteği sunuyordu ve kişisel bilgisayarlar ilk kez istemci/sunucu bilgi işlem teknolojisinin ayrılmaz bir parçası haline geldi. Yeni Windows, kullanıldığı işlemciye göre üç farklı bellek modunda çalışabilmekteydi; Gerçek mod, Korunaklı mod ve 386 için geliştirilmiş mod. Günümüze kadar başka hiçbir Windows sürümü birden fazla bellek modunda çalışmaya elverişli şekilde tasarlanmamıştır.

Windows NT (New Technology), Microsoft tarafından DOS tabanlı işletim sistemlerinin yerini alacak ve eksiklerini kapatacak şekilde geliştirilen, işletim sistemi ailesidir. Windows’un DOS üzerine çıkan yapısı ve modern bir işletim sisteminin sahip olması gereken özelliklere sahip olmaması nedeniyle, yeni bir işletim sistemi çekirdeği geliştirilmeye başlanmıştır. NT projesi, ilk kez 1988 yılında Microsoft’un Digital Equipment Corporation şirketinden transfer ettiği bir grup geliştirici ile başladı. Windows NT, ilk başta OS/2’nin yeni sürümü olmak üzere tasarlanmıştı.Windows Advanced Server for Lan Manager, LAN yöneticisi için geliştirilmiş Windows sunucusu adıyla lanse edilmiş, sonra ismi NT OS olmuş, daha sonra o dönemde hem ev kullanıcıları hem de iş dünyasındaki kullanıcılar arasında itibarlı bir işletim sistemi olan Windows 3.1 ile uyumlu olması düşünüldüğünden, isminin 3.1 olmasına karar verilmişti.

27 Temmuz 1993 tarihinde Microsoft Windows NT^® sürümünün piyasaya çıkması Microsoft için önemli bir kilometre taşı oldu. Bu sürüm, Microsoft’un 1980’li yılların sonlarında sıfırdan başlayarak gelişmiş bir işletim sistemi kurulumu yolundaki projesini tamamlıyordu. Sürüm piyasaya çıktığında Microsoft’un başkanı Bill Gates “Windows NT, şirketlerin bilgi işlem gereksinimlerini karşılamada köklü bir değişikliği temsil etmektedir” diyordu. Windows 3.1’in aksine Windows NT 3.1 32 bit işletim sistemiydi, böylece en son teknoloji ürünü mühendislik ve bilim programlarını destekleyen stratejik bir iş platformu haline geliyordu.

Windows NT, gelişmiş istemci/sunucu iş uygulamaları desteğini endüstrinin önde gelen kişisel verimlilik uygulamalarıyla birleştiren ilk Windows işletim sistemiydi. Sahip olduğu yeni ve önemli özelliklerle; güvenlik, işletim sistemi gücü, performans, masaüstü ölçeklenebilme kapasitesi ve güvenilirlik konularında da yeni bir aşama kaydediyordu. Bu özellikler şunlardı: Windows tabanlı uygulamalar için gerektiğinde kullanılabilecek çoklu işlem zamanlayıcısı, bütünleşmiş ağ işlemleri, etki alanı sunucu güvenliği, OS/2 ve POSIX alt sistemleri, birden fazla işlemciye sahip yapılar için destek ve NTFS dosya sistemi.

Windows NT iş dünyasındaki kullanıcılara yöneldi ve hem masaüstü (Workstation) sürümü hem de Windows NT Advanced Server adında bir sunucu sürümü çıkartıldı. Masaüstü sürümü, güvenli ve kararlı olması, ayrıca güçlü programların desteklenmesini kolaylaştıran bir birleşim olan zengin Microsoft Win32^® uygulama programlama arabirimi (API) özellikleri nedeniyle geliştiriciler tarafından memnuniyetle karşılandı.

Windows NT Workstation 3.5; yazılım geliştirmede, mühendislikte, mali çözümlemelerde, bilimsel ve ticari bakımdan önemli görevlerde işe yarayan bir işletim sistemi oldu ve güçlü uygulamalara yardımcı olan OpenGL grafik standardını da destekliyordu.

21 Eylül 1994 tarihinde piyasaya sürülmüştür. Windows NT 3.5 geliştirilirken hedeflenen temel amaç, işletim sisteminin hızının arttırılmasıydı. Bu amacı çağrıştıracak şekilde, ürünün kod adı meşhur Daytona Uluslararası Yarış Pistinden esinlenilerek Daytona kondu.

Windows NT Workstation 3.5 sürümü önemli ticari uygulamalar ve veriler için en yüksek düzeyde koruma sağlıyor, 32 bitlik performansta gelişmeler ve daha iyi bir uygulama desteği (NetWare dosya ve yazdırma sunucuları desteği dahil), ayrıca verimliliği arttıran işlevler (örneğin, dosyalara 255 karaktere kadar ad koyabilme olanağı) sunuyordu.

Windows NT 3.51, Microsoft’un ürettiği işletim sistemi ailesi Windows’un NT çekirdeği üzerinde yükselen üçüncü ana sürümüdür. 3.5 sürümünden 9 ay sonra, 30 Mayıs 1995 tarihinde piyasaya sürülmüştür. Kendisinden 3 ay sonra piyasaya sürülen Windows 95 ile uyumlu olan 3.51 sürümü, 31 Aralık 2001 tarihine kadar güncel tutulmuştur. Windows NT 3.51’de tanıtılan yeni özellikler arasında PCMCIA desteği, NTFS dosya sıkıştırma, değiştirilebilir WinLogon, OpenGL’de 3D desteği, TCP/IP kullanırken kalıcı IP yolları, fare işaretçisi araç çubuğu düğmelerine yerleştirildiğinde metin açıklamalarının otomatik olarak görüntülenmesi gibi özellikler yer alır.

24 Ağustos 1995’te Windows 95 büyük bir şölenle çıkış yaptığında artık bir devir kapanmış ve yeni bir devir başlamıştı. Windows 95’le birlikte Microsoft, Windows ve DOS işletim sistemlerini ilk kez tam olarak birleştirebilmiştir. Windows 3.1’den Windows 95’e geçiş her anlamda büyük fark anlamına geliyordu. Chicago kod adlı Windows 95, Microsoft’un mevcut üç genel amaçlı masaüstü işletim sisteminin (Windows 3.1, Windows for Workgroups ve MS-DOS) takipçisiydi. Windows 95

’te, yerleşik Internet desteği için bütünleşmiş 32 bitlik bir TCP/IP yığını, çevirmeli ağ ve kullanıcıların donanım veya yazılım kurma işlemini oldukça kolaylaştıran yeni Tak ve Kullan özelliği bulunuyordu. 32 bitlik işletim sistemi gelişmiş çoklu ortam işlevlerine, mobil bilgi işlem ve bütünleşmiş bir ağ için daha güçlü özelliklere de sahipti. Microsoft, Windows 95’i piyasaya sürdüğünde ilk beş haftada 7 milyon kopya sattı. Windows 95, Microsoft’un çıkışıyla ilgili en çok reklam yaptığı işletim sistemi özelliğini taşıyordu. ABD’deki Empire State binası Windows renkleriyle aydınlatılmış, insanlar gece yarısından itibaren bilgisayar mağazalarının önünde kuyruklar oluşturmuştu. Televizyon reklamlarında Rolling Stones’un “Start Me Up” şarkısıyla beraber yeni Başlat düğmesinin resimleri görünüyordu. Basın bülteni basit bir cümleyle başlıyordu: “Geldi”

Artık çok değerli bir devire girilmişti. Bu devir Altın Çağ’dı. Yani faks/modemler, e-posta, yeni çevrimiçi dünya, baş döndürücü multimedya oyunları ve eğitim amaçlı yazılımların devriydi. 10-12 yıl sürecek olan bu altın çağ, bilgisayar tarihinin en renkli ve en güzel dönemiydi. Windows 95 yayınlandığında dünyadaki kişisel bilgisayarların %80’inde önceki Windows ve MS-DOS işletim sistemleri kullanılıyordu. Windows 95 bu işletim sistemleri için bir yükseltmeydi. Hem disket, hem de CD-ROM biçimi için yükleme sürümleri mevcuttu. 12 dilde piyasaya sunulmuştu. Windows 95 Başlat menüsü, görev çubuğu ve her pencerede simge durumuna küçültme, ekranı kaplama ve kapatma düğmelerinin yer aldığı ilk Windows işletim sistemiydi.

1990’ların başında, teknoloji uzmanları tüm dünyadaki bilgisayarlara bağlanabilen, ağların oluşturduğu bir ağ olan Internet’ten bahsediyordu. 1995’te Bill Gates, “İnternet Gel-Git Dalgası” başlıklı bir yazı yayımladı ve İnternet’in “kişisel bilgisayarın ortaya çıkışından beri en önemli gelişme” olduğunu bildirdi. 1995 yazında, Internet Explorer’ın ilk sürümü yayımlandı. Tarayıcı, World Wide Web’de alan kapmak için yarışanları bir araya getirdi.

Windows 95’i kullanmak için 386DX veya üzeri bir işlemci (486 öneriliyordu) ve en az 4 MB RAM (8 MB RAM öneriliyordu) gerekiyordu. Hem disket, hem de CD-ROM biçimi için yükseltme sürümleri mevcuttu. 12 dilde sunulmuştu.

1995'te alışık olduğumuz yepyeni bir görünüme kavuşan Windows, içinde yüksek çözünürlüklü resmi bir duvar kağıdına sahip olan ilk Windows'tu.

1996: Windows NT Workstation 4.0

24 Ağustos 1996’da Microsoft’un bu ticari masaüstü işletim sistemine terfi etmesi ileri düzeyde bir kullanım kolaylığı ve basitleşmiş bir yönetim olanağı sağlarken, daha yüksek bir ağ verimi ve intranetlerin geliştirilmesi/yönetilmesi için gerekli araçları getirdi.

Windows NT Workstation 4.0 sürümünde sevilen Windows 95 arabirimi kullanılırken, ürün gelişmiş bir ağ desteği sağlıyor, Internet ve kurumsal intranetlere erişimi güvenli ve kolay hale getiriyordu.

Microsoft 1998 Ekim’inde yaptığı açıklamada, Windows NT’nin artık “NT” harflerini taşımayacağını, işletim sisteminin bundan sonraki gelişmiş sürümünün Windows 2000 adını taşıyacağını duyuruyordu. Windows NT 4.0 çok hızlı ve çok kararlı bir işletim sistemiydi.

1998: Windows 98

25 Haziran 1998 tarihinde piyasaya sürülen Windows 98 geliştirilme aşamasında Memphis ve Windows 97 kod adlarıyla biliniyordu. O dönemde bilgisayarlar iş yerlerinde ve evlerde yaygınlaştı. Çevrimiçi olabileceğiniz internet kafeler ortaya çıkmıştı. Windows 98, “Daha iyi çalışan, daha rahat kullanılan” bir işletim sistemi olarak tarif ediliyordu.

Windows 98, Windows 95’in gelişmiş şekliydi. “Daha İyi Çalışan, Daha İyi Seyrettiren ve Dinleten” bir sistem olarak tanımlanan Windows 98 özellikle tüketiciler için tasarlanmış ilk Windows sürümüydü.

Windows 98 sürümü kullanıcıların PC veya Internet tabanlı bilgileri kolayca bulmalarını sağlıyor, uygulamaları daha hızlı bir şekilde açıp kapatabiliyor, DVD disklerini okuma ve evrensel seri veri yolu (USB) aygıtlarına bağlanma desteği bulunuyordu. Windows 98 ile bilgisayarınızda ve İnternet’te aradığınız bilgiyi daha rahat bulabiliyordunuz. Daha çabuk açılıp kapanan programlar, bu işletim sistemi için geliştirilen özelliklerden yalnızca birkaçıydı. Programları Başlat menüsüne gitmenize ve masaüstüne bakmanıza gerek kalmadan çalıştırmanızı sağlayan Hızlı Başlat çubuğu da ilk kez bu işletim sisteminde kullanılmıştı. Bugün ise Windows 98, Windows’un en iyi ve en başarılı işletim sistemlerinden birisi olarak adını tarihe yazdırmıştır. Windows 98, MS-DOS modu olan son Windows sürümüydü.

1999: Windows 98 Second Edition
(İkinci Sürüm)

Microsoft Windows 98 SE (bu şekilde kısaltılarak kullanılmaya başlandı), Windows 98’in 5 Mayıs 1999’da sunulan bir hizmet paketiydi. Tüketicilere, donanım uyumluluğu ve Internet ile ilgili gelişmiş, zengin özellikler sundu.

Windows 98 SE sürümü, Internet Explorer 5 tarayıcı yazılımı ve Microsoft Windows NetMeeting^® sürüm 3.0 görüntülü/sesli toplantı yazılımı ile çevrimiçi olarak gelişmiş bir kullanım sağladı. Ayrıca, bünyesindeki Microsoft DirectX® API 6.1 ile, Windows çoklu ortamı için çeşitli yenilikler getirdi. Internet bağlantı paylaşımı (ICS) ile de ev ağı işlevlerini sunuyordu. Windows 98 SE sürümü Microsoft’un tüketiciye yönelik olan ancak Windows NT ticari işletim sistemi ile de çalışan aygıt sürücülerini kullanabilen ilk işletim sistemiydi.

Windows 98 İkinci Sürüm masaüstü.

2000: Windows 2000 Professional

17 Şubat 2000’de çıkan Windows 2000, Windows NT Worksation 4.0’a yönelik bir yükseltmenin çok ötesinde olup, tüm ticari masaüstlerinde ve dizüstü bilgisayarlarında Windows 95, Windows 98 ve Windows NT Workstation 4.0 sürümlerinin yerini almak üzere tasarlanmıştı. Kendini kanıtlamış olan Windows NT Workstation 4.0 kod tabanı üzerine oluşturulan Windows 2000 sürümü; güvenilirlik, kullanım kolaylığı, Internet uyumluluğu ve mobil bilgi işlem desteği konularına büyük katkılarda bulundu.

Windows 2000 Professional sürümü; çok çeşitli ve yeni Tak ve Kullan donanımları (Gelişmiş ağ ürünleri ve kablosuz ürünler, USB aygıtları, IEE 1394 aygıtları ve kızılötesi aygıtlar.) için destek vererek donanımların kurulumunu da Windows NT Workstation 4.0 sürümünde olduğundan çok daha kolay bir hale getirdi. Bu Windows sürümü hafızalarda diğer NT tabanlı Windows’larda olduğu gibi hafifliği, sağlamlığı ve sürdürülebilirliğiyle yer edinmişti. Geliştirilmesi sırasında Windows 2000 için yürütülen gecelik stres testi, 1500 bilgisayarda üç aylık çalışma zamanına eşitti.

Windows 2000 Professional'in Türkçe sürüm kutusu ve masaüstü.

2000: Windows Millennium Edition
(Windows Me)

14 Eylül 2000’de Windows Me sürümü; müzik, görüntü ve ev ağı konusunda tüketicilere çeşitli yenilikler sunarken, güvenilirliğini sağlamlaştırdı.

Sistem Geri Yükleme işlevi bilgisayarda bir sorun çıktığında, kullanıcıların bilgisayar yazılım yapılandırmasını sorun çıkmadan önceki durumuna geri döndürebilmelerine olanak verirken, Windows Movie Maker işlevi kullanıcılara, evde çektikleri görüntüleri sayısal olarak düzenleyip kaydedebilmelerini ve başkalarıyla paylaşabilmelerini sağlayan araçlar sunuyor, Microsoft Windows Media^™ Player 7 teknolojileri kullanıcıların sayısal çoklu ortam öğelerini kolayca bulup düzenleyebilmelerine, oynatabilmelerine olanak sağlıyordu.

Windows Me sürümü, Windows 95 (Windows 4.0) MS-DOS tabanlı çekirdeğini temel alan son Microsoft işletim sistemiydi. Microsoft’tan yapılan açıklamada bundan sonraki tüm işletim sistemi ürünlerinin Windows NT çekirdeğini temel alacağı bildirildi.

Windows Millennium Edition masaüstü.

2001: Windows XP

25 Ekim 2001’e gelindiğinde Windows tarihindeki ikinci büyük devrim gerçekleşmiş, Windows XP çıkış yapmıştı. Windows XP, masaüstü işletim sistemleri konusunda birleştirici rol oynayan önemli bir adımdır. Windows XP Home Edition ve Windows XP Professional sürümleri ile Microsoft, biri iş dünyasına, diğeri tüketiciye yönelik olan iki Windows işletim sistemini Windows NT ve Windows 2000 kod tabanı etrafında birleştirmeyi başardı.

Windows XP ile, tüketiciler ve ev kullanıcıları artık iş dünyasının Windows 2000 ile yaşadığı performansı, kararlılığı ve güvenliği yaşamaya başlamışlardı.

Windows XP ayrıca Windows 98 ve Windows Me sürümlerinin geniş uygulama ve donanım uyumluluğunu da içerirken, yeni teknik destek teknolojisini, yeni bir kullanıcı arabirimini ve çok çeşitli görevlerin kolayca yapılabilmesini sağlayan birçok gelişmeyi sunmaktadır.

Windows XP’nin tam olarak 8 adet sürümü mevcuttur. Bunlar Windows XP Professional ve Windows XP Home Edition, 64 bit işlemci kullanan bilgisayarlar için Windows XP 64-Bit Edition, Tablet’ler ve dokunmatik ekranı olan dizüstü bilgisayarlar için Windows XP Tablet PC Edition, Eski bilgisayarlar için temel Windows özelliği sunan Windows Fundamentals for Legacy PCs ya da diğer adıyla Windows FLP, üçüncü dünya ülkeleri ve gelişmekte olan ülkelerdeki ilk kez masaüstü bilgisayar kullanıcıları için tasarlanmış Windows XP Starter Edition, eğlence TV izleme, ve birçok medya özelliğiyle birlikte Windows’taki ilk Media Center örneği olan Windows XP Media Center Edition ve Banka ATM’leri gibi önceden özel olarak tanımlanmış görevleri yerine getirmek için kullanılan Windows XP Embedded sürümleridir.

Windows XP Professional sürümü, Microsoft Windows NT teknolojisinin sağlam geçmişinden yararlanmaktadır: Üstün işletim sistemi performansı, gerektiğinde kullanılabilecek çoklu işlem, hata toleransı ve sistem belleği koruması.

Windows XP Professional, yeniden tasarlanmış bir arabirim sunarken ve hem ticari, hem de ileri düzeyde ev kullanımı için özellikler (Uzak Masaüstü, dosya sistemi şifreleme , sistem geri yükleme ve gelişmiş ağ özellikleri.) ile birlikte önemli yenilikler de (Kablosuz 802.1x ağ işlemi desteği, Windows Messenger mesaj programı, Uzaktan Yardım.) içermektedir.

XP, "Luna" arayüzü ve "Manzara" duvarkağıdı ile hafızalara kazınmıştır.

Windows XP Home Edition, sık kullanılan özelliklere erişimi kolaylaştıran açık, basitleştirilmiş bir görsel tasarıma sahiptir. Ürün ev kullanıcılarına yönelik olarak Evde kullanım için tasarlanan (Bu özellikleri Windows Me’den almıştır.) Ağ Kurulum Sihirbazı, Microsoft Windows Media™ Player ortam yürütücüsü, Windows Movie Maker film düzenleyicisi ve gelişmiş sayısal fotoğraf işleme özellikleri gibi birçok yenilik sunmaktadır.

Windows XP, sonraki yıllarda Microsoft’un en çok satan, en unutulmayan ve en uzun süre kullanılan ürünlerinden biri olacaktı. Hem hızlı, hem de sağlamdı. Denetim Masası’nı kullanmak daha kolay hale gelmişti. Bilgisayar virüsleri ve korsanları daha bilinir hale gelmiş, ancak güvenlik güncellemeleri ve güvenlik araçları (Microsoft Baseline Security Analyzer gibi.) bunların neden olduğu korkuları bir nebze olsun azaltmıştı. Kullanıcılar, şüpheli ek ve virüsler hakkındaki uyarıları anlamaya başlamıştı. Yardım ve Destek’e daha çok önem verilmişti. Windows XP, aradan geçen 22 yıla rağmen halen bilgisayar kullanıcılarının hafızasından silinmemiş ve halen daha bazı kurumsal ortamlarda kullanılmaya devam eden bir ürün olmuştur.

Windows XP Professional ve Home Edition Türkçe ürün kutuları.

2007: Windows Vista

Windows Vista masasüstü.

30 Ocak 2007’de, 6 yıllık bir geliştirme sürecinin sonunda Windows Vista piyasaya sunulmuştu. Vista, o güne kadarki en güçlü güvenlik sistemiyle piyasaya sürüldü. Kullanıcı Hesabı Denetimi, zararlı olabilecek yazılımların bilgisayarınızda değişiklik yapmasını engelliyordu. Dizüstü bilgisayar satışları ve güvenlik ihtiyaçları artarken Windows Vista Ultimate’de BitLocker Sürücü Şifrelemesi bilgisayarınız için daha iyi veri koruması sağlıyordu. Gitgide daha fazla sayıda insan bilgisayarlarını dijital medyaları için merkezi bir konum olarak görmeye başladığından Windows Vista aynı zamanda Windows Media Player için sunulan geliştirmelere de sahipti. Burada kullanıcılar televizyon izleyebiliyor, fotoğraf görüntüleyip gönderebiliyor ve videolar düzenleyebiliyordu. Ayrıca masaüstü arka planında video oynatmaktan, güncellemelerle sisteme yüklenen yeni oyunlara kadar sayılamayacak yüzlerce özellik Vista’da mevcuttu.

Windows Vista’da tasarım büyük bir rol oynuyordu, görev çubuğu gibi özellikler ve pencerelerin etrafındaki kenarlıklar yeni bir görünüme kavuşmuştu. Arama yeni bir boyut kazandı ve insanların bilgisayarlarındaki dosyaları daha hızlı bulmasına yardımcı oldu. Windows Vista’nın her biri farklı özelliklerin karışımına sahip yeni sürümleri tanıtıldı. Bu işletim sistemi, 35 dilde sunulmuştu. Yeniden tasarlanan Başlat düğmesi, ilk kez Windows Vista’da kullanıldı. Bizce Windows Vista Windows’un görsel açıdan gelmiş geçmiş en iyi ve en gelişmiş sürümüdür.

2009: Windows 7

Windows 7 masaüstü.

22 Ekim 2009’da sıra Windows 7’deydi. Windows 7, pencerelerle çalışmanın yeni yollarını (Yaslama, Peek, Sallama gibi.) içeriyordu; bunlar hem işlevselliği artırdı hem de arayüzün kullanımını daha eğlenceli hale getirdi. Bu, aynı zamanda kullanıcıların Web'e göz atmalarına, fotoğraflar arasında gezinmelerine ve dosya ve klasörleri açmalarına imkan sağlayan Windows Dokunma özelliğinin sahneye çıktığı sürümdü.

Windows 7 kolay, hızlı ve dikkat çekici bir işletim sistemidir. Sıçrama Listeleri ve geliştirilmiş görev çubuğu önizlemeleri gibi dosya bulma ve yönetmenin daha iyi yöntemleri, günlük görevleri daha hızlı yapmanıza yardımcı olur. Windows 7 daha hızlı ve daha güvenilir performans için tasarlanmıştır, böylece kişisel bilgisayarınız sizin istediğiniz biçimde çalışır. 64-bit desteğiyle, en yeni güçlü kişisel bilgisayarlardan tam olarak yararlanabilirsiniz. Ayrıca Ev Grubu, Windows Media Center ve Windows Dokunma gibi harika özellikler yeni olanaklar sağlar. Windows 7 yayımlanmadan önce dünya çapında 8 milyon beta testçisi tarafından değerlendirilmiştir.

2012: Windows 8

Windows 8 başlangıç ekranı daha farklı ve derinlemesine bir deneyim sunuyor.

26 Ekim 2012’li Windows 8, yonga kümesinden tutun kullanıcı deneyimine kadar baştan yaratılan bir işletim sistemi ve hem dokunarak hem de fare ve klavyeyle sorunsuzca kullanılabilen yepyeni bir arabirime sahiptir. Hem eğlence için bir tablet hem de işleri halletmek için tam özellikli bir bilgisayar işlevi görür. Windows 8 ayrıca yeni bir görev çubuğu ve pürüzsüz dosya yönetimi ile tanıdık Windows masaüstüne yönelik geliştirmeler de içerir.

Windows 8, kişilere, uygulamalara ve web sitelerine bağlı kutucukların olduğu bir Başlangıç ekranına sahip. Uygulamalar göz önünde ve merkezde. Uygulama edinmek için doğrudan Başlangıç ekranında yerleşik olarak bulunan Windows Mağazası’na erişim imkanı sunuyor.

Windows 8 ile birlikte Microsoft, aynı zamanda bazı tablet ve bilgisayarlarda çalışan Windows RT‘nin de lansmanını yaptı. Windows RT, şık cihazlar ve uzun pil ömrü için tasarlandı ve yalnızca Windows Mağazası’nden edinilen uygulamaları çalıştırıyordu. Ayrıca dokunmatik ekranlar için en iyi hale getirilmiş yerleşik bir Office sürümüyle gelmekteydi. İleri seviye kullanıcılar, Windows 8 sürümünde dosya sistem hatalarının algılanmasının ve düzeltilmesinin hem daha saydam hem de daha az duraklamaya neden olacak hale geldiğini fark ettiler.

2013: Windows 8.1

12 Ekim 2013’te Microsoft, “Service Pack” (Hizmet Paketi) isminden vazgeçmiş ve 90’ların başında olduğu gibi tekrar “.1” ismini kullanmaya başlamıştır. Windows 8.1, Windows 8 işletim sisteminin harika cihazlarda güçlü bir uygulama koleksiyonu ile bulut erişimi sunma vizyonunu daha da ileri taşıyarak; Windows 8 işletim sisteminde insanların sevdiği her şeyin üzerine bazı geliştirmeler eklemiştir. Windows 8.1, Microsoft’un yenilik vizyonunu Windows 8 için yapılan yorumlarla birleştirerek birçok iyileştirme ve yeni özellik sunmuştur.

Tüm cihazlarda eşitlenebilen daha fazla Başlangıç ekranı kişiselleştirme seçeneği, doğrudan masaüstüne başlatma seçeneği, bilgisayarınızda ya da web’de aradıklarınızı bulabilmeniz için Bing Akıllı Arama, masaüstüyle Başlangıç Ekranı arasında geçiş yapabilmek için bir Başlat düğmesi ve birden çok uygulamayı aynı anda bir ekranda ya da tüm ekranlarda görüntüleyebilmek için daha esnek seçenekler. Bing Yeme-İçme, Bing Sağlık ve Fitness gibi harika yeni yerleşik uygulamaların yanı sıra Okuma Listesi, Hesaplayıcı ve Alarmlar gibi harika yardımcı uygulamalar da mevcuttur.

Kullanıcı deneyimiyle ilgili bu değişikliklere ek olarak, Windows 8.1 sürümünde Windows cihazlarının kurumsal kaynaklara daha kolay erişmesine olanak sağlayan Workplace Join ve Work Folders gibi yeni ve gelişmiş özellikler de bulunmaktadır.

Bir Windows yükseltmesi ilk kez müşterilere ücretsiz olarak sunuluyor. Dünya çapında 29 Temmuz 2015’te piyasaya sürülmesinden sonra yalnızca bir ay içinde 75 milyon cihaz Windows 10 çalıştırıyordu.

İşletim sistemi ikonik Başlat menüsüne odaklanarak ve buradan sezgisel bir deneyim oluşturarak geliştirilmiş bir Windows arabirimi sunuyor. Windows 10 hiç olmadığı kadar etkileşimli ve ulaşılabilir bir Microsoft bakış açısı sunmaktadır. Windows 10 ayrıca, hizmet olarak Windows’u da sunuyor. Uzun zaman dilimlerine yayılan büyük sürümler yerine, daha sık ve otomatik geliştirmelere yöneliyor. Windows 10 insan yaşamını sürekli bir şekilde ilerletmeyi ve geliştirmeyi hedefliyor. Microsoft’un ilk dijital kişisel asistanı Cortana, Windows 8.1 telefonlarda başarılı bir performansın ardından bilgisayarlarda ilk kez Windows 10 ile sunuluyor. Etkileşim kurduğu herkesin davranış ve tercihlerini öğrenen Cortana, Windows bilgisayarlar, tabletler ve telefonlarda kişisel bir deneyim oluştuyor. Cortana, piyasaya sürüldüğü tarih itibarıyla altı dili destekliyor. Her bir dile özel yerel yazar ekibi sayesinde, Cortana’nın kişiliğinin ve esprilerinin değişik kültürlerde doğru yansıtılması sağlanıyor. Akıllı ve zeki Cortana, daha kişisel bir Windows yolculuğunda geleceğe yönelik büyük bir adım.

Windows 10 ayrıca, hizmet olarak Windows’u da sunuyor. Uzun zaman dilimlerine yayılan büyük sürümler yerine, daha sık ve otomatik geliştirmelere yöneliyor. Windows 10 insan yaşamını sürekli bir şekilde ilerletmeyi ve geliştirmeyi hedefliyor.

Bugün 10 yıldır sürekli geliştirilen Windows 10, gün geçtikçe daha sağlam bir işletim sistemi olmakta ve bilgisayarlarda güvenli bir ortam sunmaktadır.

2021: Windows 11

Yeni Windows 11.

Microsoft, Windows 10'u 6 yıl boyunca geliştirmeye devam ederken artık yeni bir Windows sürümünün çıkmayacağını açıklamıştı. Ancak Microsoft, 24 Haziran 2021'de bir sürpriz yaparak Windows 11'i duyurdu ve 5 Ekim 2021'de piyasaya sürdü. Windows 11, klasik Windows işletim sistemi anlayışının yeniden tasarlanmış halidir. Bilgisayarların hayatın daha fazla merkezine konumlandığı bir süreçte Windows 11, bilgisayarla daha iyi bir deneyim sağlamaktadır. Windows 11'de üretkenliği güçlendirmek ve yaratıcılığa ilham vermek için tasarım ve kullanıcı deneyimini basitleştirilmiştir. Modern, taze, temiz ve güzel; Windows 11'i tanımlayan sözcüklerdir. Yeni Başlat düğmesi ve görev çubuğundan her bir sese, yazı tipine ve simgeye kadar her şey sakinlik ve rahatlık hissi vermek için tasarlanmıştır. Yüksek kare hızlarında nefes kesici, sürükleyici grafikler sağlayan DirectX 12 Ultimate, daha hızlı yükleme süreleri ve daha ayrıntılı oyun dünyaları için DirectStorage; ve gerçekten büyüleyici bir görsel deneyim için daha geniş, daha canlı bir renk yelpazesi için Otomatik HDR Windows 11'in yeniliklerindendir.

Windows İmleği

Windows imleği, (logosu/amblemi) başlangıçta düz bir pencere olarak tasarlanmış, ancak yıllar içinde bilgi işlem sistemlerinin daha güçlü ve grafiklerin daha karmaşık hale gelmesiyle imlek, Windows işletim sistemlerinin yeteneklerinin bir göstergesi olarak bayrak haline dönüşmüştür. İmlekteki renkler ise Windows'un hayatın her alanında her yerde olduğunu belirtir. 2012'de tasarım anlayışlarının değişmesinin bir sonucu olarak imlek, Windows 8'le tekrardan başlangıç noktasına geri dönmüş, perspektif, modern bir pencere olarak yeniden tasarlanmıştır. Windows 11'de ise düz bir pencereye evrilmiştir.

Sonsöz

İşte bu 39 yıl içerisinde Microsoft bilgisayarların evrensel hükümdarı oldu. Microsoft’un sırrı ekonomik ve kolay Windows-PC birleşimiyle herkese hitap etmesiydi. Bugün Microsoft Windows gelişimine sınır tanımadan devam ediyor ve 1 milyardan fazla cihaz Windows ile çalışıyor. Bu gelişim insanlığı yeni bir çağa taşıyor. Windows, bilgisayarla ikinci sanayi devrimini gerçekleştiren ve evrensel alanda ticari, toplumsal formları yeniden oluşturan tüm gelişmelerle geniş kapsamlı fenomen olan bilgisayarı tanımlıyor. Windows’a kadar bilgisayarı iş makineleri gibi gören ve eğlence kavramı ile bilgisayarı örtüştüremeyenler, bilgisayardan keyif alanları küçümseyenler, bir anda bilgisayarın ve Windows’un insan hayatının önemli bir parçası haline geldiğini fark ettiler. Microsoft Windows ve bilgisayarlar sürekli değişip geliştikçe hayatımız, iş yapış biçimimiz ve eğlence anlayışımız da önemli bir değişime doğru gidecektir. Değişim ve gelişim elbette olacaktır. Önemli olan bu değişimlerin ve gelişmelerin kaliteli, ruhu olan, mutluluk veren pozitif tesirler içinde olmasıdır.